Σε ανακοίνωση, που εξέδωσαν για την απεργία της Τρίτης
και της Τετάρτης στη ΔΕΗ, ενάντια στην πώληση του ΑΔΜΗΕ, οι Σύλλογοι
Εργαζομένων στον Ομιλο ΔΕΗ, όπως υπογράφουν, σημειώνουν μεταξύ άλλων:
«Η συγκυβέρνηση, κατ'
εντολή των τροϊκανών, αποφάσισε την πώληση του ΑΔΜΗΕ (...) Ο ΑΔΜΗΕ αποτελεί
πάγιο περιουσιακό στοιχείο του κράτους, άρα και του ελληνικού λαού. Αποτελεί
Εθνική υποδομή για την άμυνα και την ασφάλεια της χώρας. Αποτελεί την εγγύηση
για κάθε παραγωγική διαδικασία, που οδηγεί στην ανάπτυξη της οικονομικής ζωής
του τόπου.
Η ηλεκτρική ενέργεια είναι
κοινωνικό αγαθό, δεν ήταν και δεν είναι εμπορεύσιμο προϊόν για να
συμπεριφέρεται με όρους και κανόνες της αγοράς. Αρα, απαιτείται ο κρατικός
παρεμβατισμός και η εγγύηση του κράτους, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ιδιώτης
ενδιαφέρεται μόνο για γρήγορη και άμεση κερδοφορία, χωρίς να επενδύει σε
προγραμματισμένες συντηρήσεις, επεκτάσεις δικτύου, αλλά και σε νέες σύγχρονες
υποδομές, με αποτέλεσμα να τεθεί σε επισφάλεια η ομαλή τροφοδοσία της χώρας σε
ηλεκτρική ενέργεια.
(...) Οι δαπάνες του ΑΔΜΗΕ
καλύπτονται σήμερα από τους καταναλωτές μέσω του λογαριασμού ρεύματος, ενώ η
συμμετοχή του κράτους στη ΔΕΗ είναι μηδενική. Τα κέρδη του επενδύονται σε νέες
υποδομές και σε επεκτάσεις δικτύων, προκειμένου να υπάρχει ασφάλεια εφοδιασμού
ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα.
Αρα, ο ιδιώτης δεν πρόκειται να βάλει ούτε ένα ευρώ για επενδύσεις, αφού είναι διασφαλισμένοι οι πόροι μέσω των καταναλωτών, ενώ λέγεται ότι θα αυξηθούν οι υπηρεσίες και τέλη διέλευσης του ρεύματος, με την είσοδο του ιδιώτη, με αποτέλεσμα να έχουμε νέα αύξηση στην τιμή του ρεύματος.
Κάτω τα χέρια από τον
δημόσιο πλούτο της χώρας (...) Οχι στους αεριτζήδες ψευτοεπενδυτές για να
έχουμε φτηνό ρεύμα. Να θυμίσουμε, ένα έθνος είναι ισχυρό όταν έχει ισχυρό
κράτος. Το ξεπούλημα της κρατικής περιουσίας είναι πράξη εθνικής μειοδοσίας».
Δεν είναι η πρώτη φορά που
οι συνδικαλιστικές πλειοψηφίες στα σωματεία της ΔΕΗ συγκαλύπτουν τις
πραγματικές αιτίες της επίθεσης στους εργαζόμενους της επιχείρησης και στο λαό
- καταναλωτή της Ενέργειας. Ολοι αυτοί πληρώνουν διαχρονικά το μάρμαρο από την
απελευθέρωση της αγοράς Ενέργειας και τη λειτουργία της ΔΕΗ με
ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, είτε με 100% κρατική ιδιοκτησία, είτε με «μεικτή»
σύνθεση και την πλειοψηφία των μετοχών στο κράτος, είτε με την πλειοψηφία των
μετοχών στους ιδιώτες, όπως πάει να γίνει τώρα.
Οι ευθύνες της
συνδικαλιστικής πλειοψηφίας
Η διαδικασία της πλήρους
ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ δεν ξεκινάει τώρα. Ούτε προέκυψε σαν εντολή της
τρόικας, όπως παρουσιάζεται στην ανακοίνωση των συνδικάτων. Η απελευθέρωση της
αγοράς Ενέργειας, προβλεπόταν ήδη από τις τέσσερις ελευθερίες της Συνθήκης του
Μάαστριχτ, που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΣΥΝ το 1992 στη Βουλή.
Ακολούθησε ο πρώτος νόμος
της απελευθέρωσης, ο 2773/99, τον οποίο συνδιαμόρφωσαν η τότε κυβέρνηση με τη
συνδικαλιστική πλειοψηφία (ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ - ΣΥΝ) στη ΔΕΗ και προέβλεπε τη
μετατροπή της επιχείρησης σε Ανώνυμη Εταιρεία. Τότε, η συνδικαλιστική
πλειοψηφία προσπάθησε να «κοιμίσει» τους εργαζόμενους, με το σύνθημα «καμιά
μετοχή στους ιδιώτες», το οποίο εγκατέλειψε αργότερα, υιοθετώντας τη θέση ότι
στη νέα μετοχική σύνθεση, το κράτος θα έπρεπε να διατηρεί τουλάχιστον την
πλειοψηφία.
Σήμερα, από το μετοχικό
κεφάλαιο του ομίλου της ΔΕΗ ΑΕ, το 49% ανήκει σε ιδιώτες. Περίπου το 36% των
μετοχών ανήκει σε διεθνή επενδυτικά σχήματα, κυρίως αμερικανικά.
Στον ίδιο νόμο, στο άρθρο
34, συμπεριλήφθηκε η προδοτική συμφωνία που υπέγραψε η συνδικαλιστική
πλειοψηφία και χάριζε στη ΔΕΗ ΑΕ την περιουσία του ασφαλιστικού φορέα των
εργαζομένων, προκειμένου να προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση της Επιχείρησης και η
απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Τη συμφωνία ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ΝΔ,
ΣΥΝ στη Βουλή και οι παρατάξεις τους στη ΓΕΝΟΠ.
Οταν, από την ίδια την
εξέλιξη του καπιταλισμού, ωρίμασαν οι προϋποθέσεις να περάσουν στα χέρια
ιδιωτών τμήματα της ΔΕΗ, η συνδικαλιστική πλειοψηφία συμφώνησε στη δημιουργία
θυγατρικών (ΑΔΜΗΕ - ΔΕΔΗΕ), που ήταν ο προάγγελος του ιδιοκτησιακού
διαχωρισμού. Σήμερα, που τα πράγματα έφτασαν εδώ που έφτασαν, οι ίδιες
πλειοψηφίες κρύβουν τον πραγματικό ένοχο και μαζί τη συνενοχή τους.
Στην περίπτωση του ΑΔΜΗΕ,
αυτό που τώρα επιδιώκει η κυβέρνηση, είναι να επιτρέψει την είσοδο περισσότερων
ιδιωτικών κεφαλαίων στη μετοχική του σύνθεση, καθώς μέχρι σήμερα, ο ΑΔΜΗΕ είναι
100% θυγατρική της ΔΕΗ. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η εξαγορά του 66% του ΑΔΜΗΕ
από «στρατηγικό επενδυτή», με το Δημόσιο να διατηρεί τη συμμετοχή του ως
μειοψηφία, αποκτώντας το υπόλοιπο 34% των μετοχών.
Να γιατί στην ανακοίνωση
των Σωματείων της ΔΕΗ, δεν υπάρχει ούτε μια λέξη - καταγγελία για την πολιτική
της ΕΕ στα ζητήματα της Ενέργειας, για τις οδηγίες περί «απελευθέρωσης της
αγοράς». Επειδή οι συνδικαλιστικές πλειοψηφίες στον κλάδο, στήριξαν διαχρονικά
αυτήν τη στρατηγική, τις κυβερνήσεις που τη συνδιαμόρφωναν και την υλοποιούσαν.
Με γνώμονα, βέβαια, τα συμφέροντα των ντόπιων και ξένων καπιταλιστών, και όχι
του λαού, που βλέπει την τιμή του ρεύματος να τραβάει την ανηφόρα, ενώ σε
350.000 λαϊκά νοικοκυριά έχει διακοπεί η παροχή, εξαιτίας της αδυναμίας τους να
αντεπεξέλθουν στο κόστος της Ενέργειας.
«Ισχυρό κράτος» για ποιον;
Τόσο η ΕΕ με τις οδηγίες
της απελευθέρωσης, όσο και οι κυβερνήσεις με την πολιτική τους, προσάρμοζαν το
ρυθμιστικό πλαίσιο στις συνθήκες και τις ανάγκες που προέκυπταν κάθε φορά από
την ίδια την εξέλιξη του καπιταλισμού. Σε προηγούμενες φάσεις, στην Ελλάδα και
την Ευρώπη, το κράτος ήταν αυτό που έφτιαχνε και διηύθυνε υποδομές στρατηγικής
σημασίας για την ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας, όπως στην Ενέργεια,
στη Ναυπηγοεπισκευή και αλλού.
Τώρα, οι σύγχρονες ανάγκες
της καπιταλιστικής κερδοφορίας επιβάλλουν να περάσουν απευθείας στα χέρια τους
η εκμετάλλευση αυτών των υποδομών. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι όσο το κράτος
είχε την πλειοψηφία, ήταν άλλος ο χαρακτήρας της λειτουργίας τους. Αντίθετα,
όλες οι λεγόμενες «πρώην ΔΕΚΟ», όπως η ΔΕΗ, λειτουργούσαν και λειτουργούν ως
στηρίγματα της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Από αυτήν τη σκοπιά, τα
περί «δημόσιου πλούτου» που αναφέρουν τα σωματεία στην ανακοίνωσή τους, είναι
κενά περιεχομένου. Η ΔΕΗ δουλεύει για τους μετόχους της, ένας από τους οποίους
είναι και το αστικό κράτος. Σ' αυτούς ανήκουν οι υποδομές, σ' αυτούς καταλήγει
ο πλούτος που παράγουν χιλιάδες εργάτες της επιχείρησης με τη δουλειά τους στα
ορυχεία, στους σταθμούς παραγωγής Ενέργειας, στα δίκτυα και αλλού.
Αυτό επιβεβαιώνουν,
άλλωστε, μέσα από τις αντιφάσεις τους και οι ίδιες οι συνδικαλιστικές
πλειοψηφίες των εργαζομένων στη ΔΕΗ: Από τη μια κάνουν λόγο στην ανακοίνωσή
τους για ρεύμα - «κοινωνικό αγαθό» και από την άλλη επαίρονται ότι ο ΑΔΜΗΕ δεν
παίρνει φράγκο από το κράτος και ότι είναι κερδοφόρος από τις εισπράξεις των
τιμολογίων. Δηλαδή, ακόμα και με τη σημερινή μετοχική σύνθεση, ο ΑΔΜΗΕ
λειτουργεί με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, σε βάρος της τσέπης και των
πραγματικών αναγκών του λαού.
Το «ισχυρό κράτος», που
ζητάνε οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ, είναι αυτό που επέβαλε τη μετοχοποίηση και
τώρα την παραπέρα ιδιωτικοποίηση για λογαριασμό των καπιταλιστών. Και το κάνει
αυτό, επειδή το κράτος στον καπιταλισμό υπηρετεί τα συμφέροντα των μονοπωλιακών
ομίλων και όχι του λαού, όπως προσπαθεί να παρουσιάσει τα πράγματα η ανακοίνωση
των Συλλόγων Εργαζομένων στη ΔΕΗ.
Είναι, επίσης, ουτοπική η
καλλιέργεια της προσδοκίας για επιστροφή σε μια άλλη φάση ανάπτυξης του
καπιταλισμού, που χρειάζονταν κρατικές επιχειρήσεις σε μια σειρά υποδομές, στις
οποίες το προσωπικό εργαζόταν με σταθερές εργασιακές σχέσεις και μονιμότητα.
Αλλωστε, η ίδια η ΓΕΝΟΠ στήριξε την πολιτική της «απελευθέρωσης» της ηλεκτρικής
ενέργειας και της μετοχοποίησης της ΔΕΗ, που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες
ανάγκες του κεφαλαίου.
Ηλεκτρική ενέργεια λαϊκή
περιουσία
Το παράδειγμα της ΔΕΗ, των
Ναυπηγείων και άλλων μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα και αλλού, επαληθεύει ότι
στον καπιταλισμό δεν είναι δυνατόν το κράτος να υπερασπίζεται το εργατικό -
λαϊκό συμφέρον, απέναντι στο γενικό συμφέρον των καπιταλιστών. Το αντίθετο
ακριβώς γίνεται. Από αυτήν τη σκοπιά, είναι έωλες και επικίνδυνες για το κίνημα
οι εξαγγελίες και του ΣΥΡΙΖΑ, ότι μια δική του κυβέρνηση θα διατηρήσει στο
«δημόσιο χώρο» στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και τη ΔΕΗ
ΑΕ.
Ωστόσο, πουθενά στο
πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δε γράφεται ότι η ΔΕΗ θα είναι ο μοναδικός φορέας
παραγωγής και διάθεσης Ενέργειας. Που σημαίνει ότι η «απελευθέρωση» ισχύει στο
ακέραιο και ότι ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις ιδιωτικές και κρατικές επιχειρήσεις
θα συνεχίσει να είναι σε βάρος του λαού. Πολύ περισσότερο, που ο ΣΥΡΙΖΑ
αντιλαμβάνεται τη ΔΕΗ πρώτα απ' όλα σαν εργαλείο ανάπτυξης των ντόπιων
μονοπωλίων. Γι' αυτό, σύμφωνα με δημοσιεύματα καλοβλέπει και το αίτημα των
βιομηχάνων της χαλυβουργίας για μείωση του κόστους της Ενέργειας.
Την πλειοψηφία έχει το
κράτος και στη σημερινή μετοχική σύνθεση της ΔΕΗ. Αυτό, όμως, σε τίποτα δεν
εμπόδισε την επιχείρηση να εργολαβοποιήσει μεγάλα τμήματα της παραγωγής και να
σαρώσει τα εργασιακά - ασφαλιστικά δικαιώματα, να βγάλει στο σφυρί τα αποθέματα
του λιγνίτη, στο όνομα του να σπάσει το μονοπώλιο στην εκμετάλλευση των
κοιτασμάτων, να αυξήσει απανωτά σε ποσοστό μέχρι και πάνω από 100% το τέλος για
τις ΑΠΕ στους λογαριασμούς της, να διαθέτει τώρα προς πώληση τις θυγατρικές
της.
Τα ίδια συνδικάτα
αποδέχονται το ρόλο της ΔΕΗ σαν «αναπτυξιακού εργαλείου» («Αποτελεί την
εγγύηση για κάθε παραγωγική διαδικασία, που οδηγεί στην ανάπτυξη της
οικονομικής ζωής του τόπου», γράφουν στην ανακοίνωσή τους). Ανάπτυξη,
όμως, για ποιον; Θέλουν η ΔΕΗ να παρέχει Ενέργεια για να αναπτύσσεται η
ελληνική καπιταλιστική οικονομία, δηλαδή τα μονοπώλια που έχουν παραγωγική
δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Τα ίδια, όμως, μονοπώλια
είναι που προσπαθούν να βελτιώσουν τη θέση τους στον ανταγωνισμό με
συγχωνεύσεις και εξαγορές, με συμπράξεις με το κράτος, με απολύσεις και
μειώσεις μισθών, ακόμα και με τη διεκδίκηση φτηνότερου ηλεκτρικού ρεύματος, που
τα φέρνει σε αντιπαράθεση με τους μετόχους της ΔΕΗ, οι οποίοι θέλουν να
διασφαλίσουν τη δική τους κερδοφορία.
Προκύπτει, δηλαδή, ότι τα συνδικάτα
που αποδέχονται ή συμβιβάζονται με την ανταγωνιστικότητα και τον καπιταλιστικό
τρόπο παραγωγής, σκάβουν το λάκκο των εργαζομένων που υποτίθεται ότι
εκπροσωπούν. Να γιατί πρέπει να απαλλαγούν οι εργαζόμενοι από αυτές τις
συνδικαλιστικές πλειοψηφίες. Να πάρουν πάνω τους την ανασύνταξη του κινήματος,
να απομονώσουν τις δυνάμεις εκείνες που μεταφέρουν στο κίνημα τη γραμμή της
εργοδοσίας, των κομμάτων και του κράτους της.
Σήμερα,
έχει ωριμάσει αντικειμενικά η ανάγκη να γίνει η ηλεκτρική ενέργεια λαϊκή περιουσία.
Οχι στα χέρια ενός κράτους που λειτουργεί για λογαριασμό της αστικής τάξης,
αλλά στα χέρια του λαού, με κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και εργατικό -
κοινωνικό έλεγχο στα μέσα παραγωγής. Μόνο σε συνθήκες λαϊκής εξουσίας με
κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων και κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας θα
μπορέσει έτσι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να στηρίξει την ανάπτυξη προς
όφελος των διευρυνόμενων λαϊκών - εργατικών αναγκών.
